Điện thoại bị hack là một trong những nỗi lo lớn nhất của người dùng smartphone hiện nay. Khi điện thoại bị xâm nhập, thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và nhiều dữ liệu quan trọng khác đều có thể bị đánh cắp hoặc sử dụng trái phép. Vậy, điện thoại bị hack phải làm sao để khắc phục và phòng ngừa? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và hữu ích nhất để bảo vệ chiếc điện thoại của mình.
1. Dấu Hiệu Nhận Biết Điện Thoại Bị Hack
Trước khi tìm hiểu điện thoại bị hack phải làm sao, bạn cần nhận biết được các dấu hiệu cảnh báo cho thấy thiết bị của mình có thể đã bị xâm nhập:
- Hiệu suất chậm bất thường: Điện thoại chạy chậm hơn bình thường, các ứng dụng mở lâu hơn hoặc thậm chí bị treo.
- Pin hao nhanh: Pin cạn kiệt nhanh chóng mặc dù bạn không sử dụng điện thoại nhiều.
- Dữ liệu di động tăng đột biến: Lưu lượng dữ liệu di động tăng cao bất thường, ngay cả khi bạn không xem video hay tải file lớn.
- Xuất hiện ứng dụng lạ: Bạn thấy các ứng dụng mà mình không hề cài đặt.
- Tin nhắn và cuộc gọi lạ: Bạn nhận được tin nhắn hoặc cuộc gọi từ những số lạ, hoặc bạn bè/người thân của bạn nhận được tin nhắn từ số của bạn mà bạn không gửi.
- Quảng cáo pop-up liên tục: Các quảng cáo xuất hiện liên tục trên màn hình, ngay cả khi bạn không sử dụng trình duyệt web.
- Cài đặt bị thay đổi: Các cài đặt trên điện thoại của bạn bị thay đổi mà bạn không hề thực hiện.
- Camera/Microphone tự động bật: Đèn báo camera hoặc microphone tự động sáng lên mà bạn không hề sử dụng.
- Tài khoản trực tuyến bị xâm phạm: Bạn nhận được thông báo về việc đăng nhập bất thường vào các tài khoản mạng xã hội, email, ngân hàng…
Nếu bạn nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu trên, rất có thể điện thoại của bạn đã bị hack.
2. Điện Thoại Bị Hack Phải Làm Sao? Các Bước Xử Lý Khẩn Cấp
Khi phát hiện điện thoại bị hack, bạn cần hành động nhanh chóng để hạn chế tối đa thiệt hại:
2.1. Ngắt Kết Nối Internet
Việc đầu tiên cần làm khi điện thoại bị hack phải làm sao là ngắt kết nối internet. Điều này sẽ ngăn chặn hacker tiếp tục truy cập vào điện thoại của bạn và đánh cắp dữ liệu. Hãy tắt Wi-Fi, dữ liệu di động (3G/4G/5G) và Bluetooth.
2.2. Chạy Phần Mềm Diệt Virus
Sử dụng phần mềm diệt virus uy tín để quét toàn bộ hệ thống. Các phần mềm này sẽ giúp phát hiện và loại bỏ các phần mềm độc hại, virus hoặc trojan có thể đã xâm nhập vào điện thoại của bạn. Một số ứng dụng diệt virus được đánh giá cao bao gồm:
- Norton Mobile Security
- McAfee Mobile Security
- Avast Mobile Security
- Bitdefender Mobile Security
Hãy đảm bảo rằng bạn luôn cập nhật phiên bản mới nhất của phần mềm diệt virus để có khả năng bảo vệ tốt nhất.
2.3. Thay Đổi Mật Khẩu Ngay Lập Tức
Thay đổi mật khẩu của tất cả các tài khoản quan trọng trên điện thoại của bạn, bao gồm:
- Tài khoản Google/Apple
- Tài khoản mạng xã hội (Facebook, Instagram, Twitter…)
- Tài khoản email (Gmail, Yahoo Mail…)
- Tài khoản ngân hàng trực tuyến
- Các ứng dụng mua sắm trực tuyến (Shopee, Lazada…)
Sử dụng mật khẩu mạnh, bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Tránh sử dụng mật khẩu dễ đoán như ngày sinh, tên người thân, hoặc các thông tin cá nhân khác. Bật xác thực hai yếu tố (2FA) cho tất cả các tài khoản có hỗ trợ tính năng này.
2.4. Xóa Các Ứng Dụng Nghi Ngờ
Gỡ cài đặt tất cả các ứng dụng mà bạn không nhận ra hoặc nghi ngờ là độc hại. Hãy đặc biệt cẩn thận với các ứng dụng yêu cầu quyền truy cập quá mức vào dữ liệu cá nhân của bạn.
2.5. Sao Lưu Dữ Liệu (Nếu Có Thể)
Nếu có thể, hãy sao lưu dữ liệu quan trọng từ điện thoại sang một thiết bị an toàn khác trước khi thực hiện các bước tiếp theo. Tuy nhiên, hãy cẩn thận không sao lưu các tệp tin hoặc ứng dụng có thể đã bị nhiễm virus.
2.6. Khôi Phục Cài Đặt Gốc (Factory Reset)
Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, bạn có thể cần phải khôi phục cài đặt gốc cho điện thoại của mình. Thao tác này sẽ xóa toàn bộ dữ liệu trên điện thoại và đưa nó trở về trạng thái ban đầu như khi mới mua.
Lưu ý quan trọng: Hãy chắc chắn rằng bạn đã sao lưu dữ liệu quan trọng (nếu có thể) trước khi thực hiện khôi phục cài đặt gốc.
Để khôi phục cài đặt gốc, hãy thực hiện theo các bước sau (các bước có thể khác nhau tùy theo từng dòng điện thoại):
- Vào Cài đặt (Settings).
- Chọn Quản lý chung (General management) hoặc Hệ thống (System).
- Chọn Đặt lại (Reset).
- Chọn Khôi phục cài đặt gốc (Factory data reset).
- Xác nhận và đợi quá trình hoàn tất.
2.7. Liên Hệ Với Chuyên Gia Bảo Mật
Nếu bạn không chắc chắn về khả năng của mình hoặc cảm thấy tình hình nghiêm trọng, hãy liên hệ với các chuyên gia bảo mật hoặc trung tâm sửa chữa điện thoại uy tín để được hỗ trợ.
3. Biện Pháp Phòng Ngừa Điện Thoại Bị Hack
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – Đây là câu ngạn ngữ rất đúng trong trường hợp này. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa để bảo vệ điện thoại của bạn khỏi bị hack:
- Cài đặt phần mềm diệt virus: Sử dụng phần mềm diệt virus uy tín và luôn cập nhật phiên bản mới nhất.
- Cập nhật hệ điều hành và ứng dụng: Thường xuyên cập nhật hệ điều hành và ứng dụng lên phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật.
- Tải ứng dụng từ nguồn tin cậy: Chỉ tải ứng dụng từ các cửa hàng ứng dụng chính thức như Google Play Store (Android) hoặc App Store (iOS). Tránh tải ứng dụng từ các nguồn không rõ nguồn gốc hoặc các trang web không đáng tin cậy.
- Kiểm tra quyền truy cập của ứng dụng: Xem xét kỹ các quyền mà ứng dụng yêu cầu trước khi cài đặt. Nếu một ứng dụng yêu cầu quyền truy cập quá mức hoặc không liên quan đến chức năng của nó, hãy cẩn thận.
- Sử dụng mật khẩu mạnh: Sử dụng mật khẩu mạnh và khác nhau cho mỗi tài khoản.
- Bật xác thực hai yếu tố (2FA): Bật xác thực hai yếu tố cho tất cả các tài khoản quan trọng.
- Cẩn thận với các liên kết và tệp đính kèm: Không nhấp vào các liên kết hoặc mở các tệp đính kèm từ những nguồn không quen biết.
- Sử dụng Wi-Fi công cộng an toàn: Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng để truy cập các thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng hoặc email. Nếu cần thiết, hãy sử dụng VPN (mạng riêng ảo) để mã hóa lưu lượng truy cập của bạn.
- Khóa điện thoại bằng mật khẩu/PIN/vân tay/khuôn mặt: Luôn khóa điện thoại khi không sử dụng.
- Sao lưu dữ liệu thường xuyên: Sao lưu dữ liệu quan trọng thường xuyên để đề phòng trường hợp điện thoại bị mất hoặc bị hỏng.
- Tìm hiểu về các mối đe dọa bảo mật: Nâng cao kiến thức về các mối đe dọa bảo mật trực tuyến và cách phòng tránh.
4. Điện thoại bị hack có thể lấy lại được không?
Khả năng lấy lại điện thoại bị hack phụ thuộc vào mức độ xâm nhập và loại dữ liệu bị đánh cắp. Nếu bạn hành động nhanh chóng và thực hiện các biện pháp khắc phục kịp thời (như thay đổi mật khẩu, quét virus, khôi phục cài đặt gốc), bạn có thể hạn chế được thiệt hại và bảo vệ được dữ liệu của mình.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi hacker đã chiếm quyền kiểm soát hoàn toàn điện thoại của bạn, việc lấy lại quyền truy cập có thể rất khó khăn hoặc không thể thực hiện được.
5. Làm sao biết điện thoại bị nghe lén?
Việc xác định điện thoại có bị nghe lén hay không là rất khó khăn, nhưng có một số dấu hiệu bạn có thể để ý:
- Âm thanh lạ khi gọi điện: Bạn nghe thấy tiếng vọng, tiếng ồn hoặc tiếng lách tách trong khi gọi điện.
- Thời gian chờ cuộc gọi lâu hơn: Thời gian chờ để kết nối cuộc gọi lâu hơn bình thường.
- Pin hao nhanh: Pin cạn kiệt nhanh chóng ngay cả khi bạn không sử dụng điện thoại nhiều.
- Điện thoại nóng lên: Điện thoại nóng lên bất thường ngay cả khi bạn không sử dụng.
- Hoạt động lạ trên điện thoại: Điện thoại tự động khởi động lại, tắt nguồn hoặc thực hiện các thao tác khác mà bạn không hề thực hiện.
Nếu bạn nghi ngờ điện thoại của mình bị nghe lén, hãy liên hệ với một chuyên gia bảo mật để được kiểm tra và tư vấn.
Kết luận
Điện thoại bị hack phải làm sao là một câu hỏi khiến nhiều người lo lắng. Tuy nhiên, bằng cách nhận biết sớm các dấu hiệu, thực hiện các biện pháp xử lý khẩn cấp và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể bảo vệ chiếc điện thoại của mình khỏi các cuộc tấn công mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình. Hãy truy cập Hackphonevn.com để tìm hiểu thêm nhiều thủ thuật và kiến thức hữu ích về bảo mật smartphone!
Phạm Khôi là chuyên gia an ninh mạng và kỹ sư khai thác hệ thống di động với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo mật, forensic (giám định dữ liệu số) và pentest di động. Anh đã tham gia nhiều dự án thực chiến tại các tổ chức tài chính, công nghệ, cũng như cộng đồng ethical hacking trong và ngoài nước. Tại hackphonevn.com, anh đang trực tiếp chia sẻ kiến thức chuyên sâu về bảo mật di động, kỹ thuật truy cập dữ liệu hợp pháp, phân tích hệ thống và khai thác lỗ hổng đúng quy chuẩn đạo đức.
